21.03.2023
Lilaki, zwane potocznie bzami, to chyba najpopularniejsze krzewy kwitnące wiosną. Znane z dziesiątek odmian różniących się budową kwiatów, kolorem i intensywnością kwitnienia, zakwitają najczęściej na 'Zimną Zośkę' czyli w połowie maja. Pierwszy raz do Europy Lilak zawitał w 1563 roku gdzie do Wiednia został sprowadzony z Konstantynopola. Jeszcze w tym samym wieku z Turcji pierwsze sadzonki przyjechały do Polski. Pojawiły się najpierw w kolekcjonerskich ogrodach szlachty i magnaterii a następnie dość szybko trafiły do ogrodów przyklasztornych oraz pod strzechy. Ponieważ lilak był rośliną bardzo łatwą w uprawie ze względu na wysoką odporność na mróz i zanieczyszczenie powietrza, szybko zaskarbił sobie sympatię i stał się rośliną po prostu pospolitą, nie tylko w ogródkach ale przede wszystkim w parkach i skwerach.
Lilak pospolity początkowo będąc rośliną ozdobną, z biegiem czasu stał się podkładką, na której zaczęto zaszczepiać szlachetniejsze odmiany, które stawały się coraz piękniejsze, zachowując jednocześnie cenne cechy odpornościowe swoich protoplastów. Poniżej chciałbym opisać klika najcenniejszych moim zdaniem odmian lilaków, jakie możemy obecnie kupić.
Tak jak pisałem wcześniej, lilaki różnią się od siebie między innymi budową kwiatów. Wyróżniamy przede wszystkim kwiatostany pojedyncze i podwójne (pełne) o bardziej puszystej budowie kwiatostanów ze względu na zdecydowanie większą ilość płatków. I właśnie te drugie polecam do naszych ogrodów.
Pierwszą i najbardziej znaną odmianą jest 'Beauty of Moscow' zwaną lepiej jako Krasawica Moskwy. Ta odmiana wyhodowana została w 1943 roku. Charakteryzuje się pełnymi, bardzo dużymi i pachnącymi kwiatami, które wolno się rozwijając, zmieniają kolor z lila, poprzez różowo perłowy aż do całkowicie białych. Krzew rośnie dość silnie do 3 metów i kwitnie bardzo obficie. Znosi spadki temperatur nawet do -40 stopni
Równie mocno odporną na mróz jest odmiana 'Mme Lemoine' Jest to stara odmiana stworzona przez Victora Lemoine w 1890 roku o żółtokremowych pąkach i białych, pełnych kwiatach po rozwinięciu. Płatki kwiatów przypominają łódeczki co nadaje im bardzo oryginalny wygląd, zachwycając swą puszystością w pełni rozkwitu. Co ciekawe pojedynczy kwiat w kwiatostanie może mieć ponad centymetr średnicy! Odmiana ma bardzo silny wzrost potrafi osiągnąć nawet 5 metrów.
Równie starą odmianą jest 'Belle de Nancy' stworzona w 1891 także przez francuskiego botanika Victora Lemoine. Odmiana charakteryzuje się drobnymi kwiatami, ułożonymi w luźne wiechy w kolorze lilaróż. Przed rozkwitem pąki są ciemno różowe. Jest to odmiana ceniona ze względu na bardzo unikalny kolor kwiatów. Krzew może dorastać do 4 metrów wysokości i jest całkowicie mrozoodporny.
Lilak 'Duc de Massa' to odmiana o fioletowych pąkach i błękitnych, pełnych kwiatach. Kwiatostany są stożkowate i silnie pachnące. Krzew dorasta do 2-3 metrów wysokości i jest całkowicie odporny na mróz.
Odmiana 'Charles Joly' jest jednym z najpóźniej kwitnących lilaków, dorastającym nawet do 4 metrów wysokości. Kwiaty są pełne karminowo czerwone, silnie pachnące. Jest odmianą nie tylko ozdobną z kwiatów ale i z pędów, które w stanie bezlistnym mają kolor wiśniowy. Krzew ten charakteryzuje się bardzo dużą odpornością na suszę.
Późno kwitnącą odmianą jest też 'Alice Harding'. Stworzona w 1938 roku odmiana, zakwita dopiero na początku czerwca, rozwijając białe kwiatostany. Kwiaty są pełne, bardzo duże i silnie pachnące. Sam krzew potrafi dorosnąć do 3 metrów wysokości i jest odporny na bardzo niskie temperatury.
Ostatnią odmianą lilaka o pełnych kwiatostanach jest 'Nadezhda'. Jest to lilak o bardzo obficie kwitnących pędach. Kwiatostany są niebieskie, zebrane w luźne wiechy. Krzewy potrafią dorastać do 3 metrów wysokości. Jest to wyjątkowo odporna odmiana na warunki glebowe. Urośnie praktycznie na każdej glebie, poza mocno podmokłymi. Jest też całkowicie odporna na mróz.
Warto też wspomnieć o najwcześniej kwitnącym bzie czyli tzw Lilaku Mayera 'Palibin'. Jest to niski krzew do 1.5 metra wysokości. Kwiaty choć bardzo drobne to prezentują się przepięknie w kolorze purpury i fioletu. Odmiana ta nie dość, że obficie kwitnie, to jeszcze powtarza kwitnienie jesienią. A same kwiatostany wabią motyle. Cenną zaletą tej odmiany jest również to, że nawet bardzo młode krzewy kwitną już w pierwszym roku po posadzeniu. Kompaktowe rozmiary sprawiają, że świetnie nadaje się do małych ogrodów oraz do uprawy w donicach na tarasach.
To oczywiście tylko niewielka ilość odmian jakie możemy spotkać na rynku ogrodniczym. Skupiłem się na tych, które bardzo dobrze znam i mogę polecić. Wszystkie powyższe odmiany są obecnie dostępne w naszym sklepie.
Pamiętajmy, że lilaki kwitną na dwuletnich pędach. Warto więc przycinać przekwitnięte pędy w czerwcu (tak jak byśmy cięli je do wazonu). Stymuluje to krzew do wytworzenia dwukrotnie większej ilości gałęzi, które zakwitną w przyszłym roku jeszcze obficiej.
Pamiętajmy też, że lilaki nie lubią kwaśnej ziemi. Nie sadźmy ich zatem w pobliżu iglaków czy rododendronów. Starajmy się też nawozić je nawozami ubogimi w azot. Wystawa słoneczna, oraz wycinanie odrostów (wilków) przy nasadzie pnia, zapewni nam piękny wygląd krzewów przez wiele następnych lat w naszym ogrodzie.
Dowiedz się więcej na temat roślin domowych, a także ich uprawy i pielęgnacji