RÓŻE KRÓLOWE KWIECISTYCH OGRODÓW

Róże należą do najczęściej uprawianych krzewów ozdobnych w ogrodach. Ich uprawa sięga czasów starożytnych, dalekiej Mezopotamii i Azji. Róża była tam traktowana jako symbol szczęścia i miłości. Gdy trafiła w średniowieczu do Europy, stała się znakiem chrześcijaństwa i luksusu. Gościła w rozariach zamków, pałaców oraz klasztorów najpotężniejszych władców starego kontynentu. W Rzymie jako kwiat miłości stawiana była w wazonach przy łożach, była nieodzownym elementem erotyki i wszelkiego rodzaju uciech. W Polsce też dość szybko zadomowiła się na dworach władców i biskupich ogrodach. Jan Długosz w swych księgach, wspomniał o różach w ogrodach biskupa Wawrzyńca, który to pochorował się od ich nadmiernego wąchania. I w sumie nie ma się co zbytnio dziwić w obliczu innych przypisów historycznych, gdzie na przykład w 218 roku przed naszą erą, podczas uczty Heliogabala, cesarz zadusił niechcący swoich gości zbyt obfitym deszczem płatków, zrzucanych z sufitu sali balowej.    Na przełomie XVI i XVII wieku nastąpiła rewolucja w hodowli róż w Europie. Najbogatsi mieszkańcy mogli już poszczycić się w swoich ogrodach kolekcjami, liczącymi nawet po kilkaset odmian. Kolejny krok w uprawie róż, nastąpił w XIX wieku, kiedy to z Chin dotarły na nasz kontynent róże o niespotykanych dotąd kwiatach. Jednak były one zbyt delikatne aby przetrwać zimę. Zaczęto więc tworzyć krzyżówki odmian europejskich i chińskich. Tak powstały pierwsze róże powtarzające kwitnienie oraz róże herbaciane. W 1868 roku z Japonii sprowadzono pierwszą różę wielokwiatową, z której europejscy botanicy wyselekcjonowali odmiany karłowe, charakteryzujące się długim i obfitym kwitnieniem. Obecnie mamy na rynku ok 25 tysięcy odmian róż, w tym mieszańce herbaciane, parkowe, wielkokwiatowe, rabatowe, okrywowe, pnące, czepne, pienne i wiele, wiele innych. Każda z tych odmian jest na swój sposób wyjątkowa. Jakie z nich najlepiej posadzić w naszym ogrodzie? Postaram się o tym napisać poniżej.        Zanim wybierzemy odpowiedni gatunek róży do naszego ogrodu, powinienem, wspomnieć o ich wymaganiach. Wiedza na temat warunków jakie musimy im zapewnić jest niezbędna do osiągnięcia sukcesu w ich uprawie. Często spotykam się z pytaniami, czemu róże chorują, lub nie rosną tak jak byśmy tego pragnęli. Odpowiedź jest prosta, róża jest rośliną dość wymagającą i musimy jej zapewnić warunki wzrostu takie, jakie ona sobie życzy. To nie jest roślina, która dostosuje się do miejsca jakie my akurat sobie dla niej wymyślimy. Zatem przejdźmy do żelaznych zasad jakie musimy spełnić, by róża zachwyciła nas swym wzrostem i kwitnieniem.    Wytrzymałość róż na mróz w Polsce jest dobra. Ocieplający się klimat i coraz łagodniejsze zimy sprawia, że ich odporność jest na tyle dostateczna, byśmy mogli je uprawiać w naszych warunkach klimatycznych.   Róże uwielbiają ziemię żyzną, głęboko uprawianą, ciepłą i wilgotną. Źle rosną na glebach piaszczystych i suchych oraz podmokłych. Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny do obojętnego a optymalny to pH ok 6.0.   Kluczem do sukcesu w uprawie jest też światło. Róża będzie zawsze źle rosła w miejscu zacienionym. Musimy krzewy sadzić w miejscach nasłonecznionych i osłoniętych od wiatru.    Róża parkowa    Bardzo ważnym elementem jest samo podlewanie róż. Ja wyróżniam trzy podstawowe zasady podlewania:    1. Podlewaj rzadziej a obficie! Częstym błędem jest podlewanie roślin codziennie 'po trochu' skutkuje to tym, że gleba wokół krzewu jest stale wilgotna tylko w górnej jej części. Powoduje to płytkie korzenienie się krzewów co może spowodować ich zimowe przemarzanie. Podczas takiego podlewania, świetnie natomiast czują się chwasty, które odwdzięczą nam się szybkim wzrostem i zagłuszeniem niższych odmian róż.    Warto więc krzewy podlewać co kilka dni, ale za to obficie. Woda dojdzie w głębsze rejony gleby a za nią podążą korzenie, które silnie się rozrosną.    2. Podlewaj rano nigdy wieczorem! Gdy podlewasz róże wieczorem, roślina napije się tyle ile może a potem całą noc stoi w wilgotnej glebie. W ciepłe, letnie noce będzie to powodować szybki rozwój chorób grzybowych takich jak mączniak, plamistość czy fytoftoroza.    Kiedy będziemy podlewać ogród rano, rośliny potrzebną wodę szybko sobie uzupełnią a jej nadmiar z gleby wyparuje w ciągu dnia zmniejszając ryzyko wystąpienia chorób.    3. Pamiętaj by róże zawsze podlewać pod krzew! Jestem przeciwnikiem automatycznego nawadniania ogrodu. Wiem, że przy dużych obszarach, oraz permanentnego braku czasu jaki nam cywilizacja funduje, automatyczne podlewanie jest dla nas zbawienne, ale niestety rośliny odczuwają je zupełnie odwrotnie.    Większość roślin w tym i róże nie lubi podlewania po liściach, powoduje to pojawienie się różnego rodzaju chorób i plam a w gorące dni również i szoku termicznego, gdzie liście możemy zwyczajnie popalić. Pamiętajmy, że woda ciągnięta z głębi ziemi jest zimna. Owszem można rozprowadzić linie kroplujące, jednak jest to tylko mniejsze zło, jakie możemy zgotować roślinom. Pamiętajmy że taka linia, w połączeniu z powszechnie używanymi matami anty-chwastowymi i wysypanymi kamykami, powoduje przyduchę w ziemi. Nadmiar wody nie jest w stanie odparować i korzenie w wilgotnej ziemi mają problem z oddychaniem a to początek końca naszej pięknej kolekcji róż. Zawsze powtarzam to swoim klientom, że lepiej jest roślinę przesuszyć niż przelać. Ta pierwsza zwiędnie, zrzuci liście ale się w końcu odbuduje, ta druga zachoruje na różnego rodzaju choroby grzybowe i będziemy zmuszeni używać mocnej chemii w postaci oprysków, które i tak nie gwarantują nam do końca że roślina zostanie odratowana.    Kiedyś, gdy nie było automatyki, ogrody też istniały, kto wie czy nie piękniejsze, rośliny kwitły, owocowały i były pełne owadów i ptaków. Ktoś chodził tam z konewką lub z wężem i podlewał ręcznie. Takie podlewanie jest zdecydowanie dokładniejsze i zapobiega pryskaniu roślin po liściach. Jeśli jest to możliwe, postarajmy się wrócić do tego dobrego nawyku a róże i inne rośliny ogrodowe nam się odwdzięczą.    Tyle o podlewaniu a do pełni sukcesu brakuje jeszcze nawożenia.    Róże rabatowe    Róże, jak każdy krzew kwitnący, potrzebują obfitego nawożenia. Obecnie mamy bardzo duży wybór różnego rodzaju nawozów wielu dobrych firm, takich jak np. Compo czy Substral, dostępnych w dobrych sklepach ogrodniczych. Nie będę teraz się rozpisywał, której firmy nawóz jest lepszy, ważne jest, by używać tych długo działających. Przede wszystkim dla wygody, gdyż stosujemy je tylko raz, lub dwa razy w roku a sam wydłużony charakter ich uwalniania, zapobiegnie przenawożeniu czy wręcz spaleniu rośliny, jak to często bywa w szybko ale krótko działających preparatach.    Trochę się rozpisałem na temat zasad uprawy róż, ale trzeba te wszystkie zasady zapamiętać, by krzewy cieszyły nasze oko przez długie lata.   Gdy jesteśmy w stanie je spełnić, możemy przystąpić do sadzenia odpowiednich gatunków. A tych, jak wspomniałem wcześniej jest mnóstwo i nie sposób je opisać szczególnie z odmianami. Skupię się więc tylko na tych gatunkach, które występują najczęściej i tych, które będą najlepsze na początku naszej przygody z tymi pięknymi krzewami.    Róża pnąca    Zacznę może od tych najmniejszych, czyli róż okrywowych. Zdobywają one coraz większą popularność. Ich niewielka wysokość do ok 70 cm, powoduje że są odporne na złamania, wiatr i inne niesprzyjające warunki klimatyczne. Sadzone są nawet przy ulicach, gdyż ich odporność na sól, i szkodniki oraz suszę jest zdecydowanie większa, niż innych gatunków. Kwitną obficie i długo, warto je sadzić w ogrodzie jako obwódki rabat kwiatowych lub niskie kobierce kwiatowe.    Do wyższych krzewów zaliczamy róże rabatowe. Wśród nich chciałbym wyróżnić serię Rokoko. To moim zdaniem jedne z piękniejszych róż. Tworzą ją odmiany o drobniejszych kwiatach niż typowe odmiany rabatowe. Same kwiatostany są geste i tworzą grona pełne pięknych pomponów. Rokoko to seria o kwiatach różowych i czerwonych w zależności od odmiany. Najpiękniejsze z nich to moim zdaniem Hot Rokoko, Lovely Rokoko, i Playful Rokoko. Krzewy te są krępe co powoduje, że ich odporność na warunki pogodowe jest bardzo duża i nie straszne im są wiatry, burze czy grad.    Dość dużymi bo do 120 cm, krzewami są róże wielkokwiatowe. Do nich należą wcześniej opisywane przeze mnie odmiany herbaciane, stworzone w XIX wieku na bazie japońskich cudów przywiezionych przez botaników. To chyba najbardziej klasyczne pod względem wyglądu róże ale i najpiękniej pachnące. Stożkowe kwiaty są osadzone na pojedynczych łodygach tworzących strzeliste krzewy. Ogromną ich zaletą jest to, iż świetnie nadają się na kwiat cięty, a w ogrodzie dobrze prezentują się z innymi wysokimi bylinami, takimi jak ostróżki, penstemony, rudbekie czy sadźce. Bardzo ciekawym zestawieniem może być też łączenie ich z tak modnymi ostatnio trawami ozdobnymi. Moją ulubiona serią z róż wielkokwiatowych są róże Nostalgiczne, które charakteryzują się wszystkim co najlepsze moim zdaniem w różach. Czyli piękny zapach, duża odporność na choroby i warunki atmosferyczne. Szczególnie uwielbiam odmianę Aquarell o herbacianym kolorze kwiatów.    Do najwyższych róż niepnących zaliczamy natomiast róże parkowe. Rosną bardzo szybko i osiągają wysokość nawet do 2 metrów. Dobrze prezentują się pojedynczo sadzone na trawnikach czy przy wejściach do domów. Świetnie sprawdzają się też jako naturalne, kwitnące żywopłoty. Ich łukowato przewieszające się pędy, często sprawiają, że mylimy je z różami pnącymi.   Skoro już o nich wspomniałem, to oczywiście nie można róż pnących pominąć w naszych ogrodach. Warto wspomnieć, że róże pnące dzielimy na dwie grupy:   Powtarzające kwitnienie Clibmery o kwiatach dużych. Odmiany z tej grupy rosną do ok 3 metrów wysokości.    Drugą grupą są Ramblery o kwiatach drobniejszych, ale za to bardzo obfitych i zebranych w baldachy. Nie powtarzają kwitnienia ale kwiatostany utrzymują się na pędach przez bardzo długi czas. Ta grupa należy do najwyżej rosnących róż. Ich wysokość może sięgać nawet 10 metrów. Nadają się świetnie na obsadzanie altan i werand.    Moją ulubioną różą jest Sympathia należąca do Clibmerów. Charakteryzuje się pachnącymi, szkarłatnoczerwonymi i pełnymi kwiatami o średnicy do 10 cm. Ta stara odmiana, stworzona w 1964 roku charakteryzuje się ogromna trwałością kwiatów. Sympatia, ma też piękne liście o ciemnozielonym kolorze, które połyskują w słońcu.    Na koniec chciałbym wspomnieć o mojej ulubionej róży od czasów dzieciństwa, czyli róży pomarszczonej zwanej rugosą. Jest to odmiana róży przypominająca dziko rosnące krzewy. Charakteryzuje się niezwykłą odpornością na szkodniki, zanieczyszczenia, (jest stosowana do rekultywacji skażonych terenów) oraz bardzo niskie temperatury. Róża rugosa oprócz mocno pachnących kwiatów, znana jest ze swych pięknych czerwonych owoców zdobiących krzew do późnych tygodni jesieni. Zarówno płatki jak i owoce nadają się na przetwory domowej roboty. A kolczaste pędy sprawiają, że polecam tę różę jako świetny materiał na naturalne ogrodzenia.    Jak zauważyliście, róże to temat rzeka, nie opisałem wielu zagadnień związanych z tymi pięknymi krzewami. W tym dużym rozdziale nie wspomniałem nic o cięciu i pielęgnacji krzewów, gdyż zrobię to w oddzielnym artykule bliżej jesieni. Jeśli jednak chcecie dowiedzieć się jeszcze więcej na temat róż i kupić jedną z opisywanych powyżej odmian, to zapraszam do Flora Point, gdzie z miłą chęcią zdradzimy inne tajemnice uprawy tych pięknych roślin.